Ung thư da xảy ra thường gặp nhất trên những nơi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời của cơ thể, tuy vậy vẫn có thể xảy ra ở bất cứ vị trí khác. Những dấu hiệu thường gặp và ít gặp của ung thư da, cũng như những đặc điểm có thể liệt kê cần theo dõi có thể báo hiệu một khối u ác tính.
Vì không có hướng dẫn sàng lọc chung về ung thư da, hầu như mọi người phải dựa trên việc phát hiện những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh để phát hiện sớm nhất có thể. Những triệu chứng của khối u ác tính thường bao gồm một nốt ruồi mới hoặc hiện có đường bờ sần sùi, thay đổi màu sắc hoặc đang thay đổi theo các cách khác nhau.
I. Triệu chứng thường gặp:
- Xuất hiện điểm bất thường trên da: Bất kỳ đốm mới nào xuất hiện trên da đều có thể gây ung thư da. Mặc dù khó phân biệt những loại ung thư da bằng mắt thường, tuy vậy các tế bào ung thư sẽ được phân biệt bằng cách soi kính hiển vi khoa học.
- Vết loét không lành: Nhiều bệnh ung thư da lần đầu tiên được nhận ra là do vết cắn của bọ, vết thương nhỏ trên da hoặc do kích ứng. Nếu một vết loét trên da không chịu lành, hoặc vết thương có vẻ như đang lành nhưng sau đó lại xuất hiện. Cần đến tham khảo ý kiến của Bác sĩ để biết thêm về thể trạng sức khỏe bản thân. Nhìn chung, bất kỳ thay đổi trên da nào không lành trong hai tuần nên được kiểm tra.
- Thay đổi trong một tổn thương da có sẵn trước đó: Vài bệnh ung thư da phát sinh từ một thương tổn trên da hoặc nốt ruồi đã có từ lâu. Nếu bạn có bất kể tàn nhang, nốt ruồi hoặc các đốm da khác đang thay đổi về tính chất, kích thước… cần đi tầm soát bệnh bác sĩ.
- Tăng nhạy cảm trong một vết thương trên da: Bình thường thì chúng ta không có bất kỳ cảm giác nào liên quan đến nốt ruồi hoặc những tổn thương da khác. Với ung thư da, mọi người có khả năng nhận thấy ngứa dai dẳng, đau, tê, kim châm… Một vài người đã mô tả cảm giác giống như các con kiến bò trên da của họ.
Xem thêm:
II. Phát hiện triệu chứng ung thư da dựa vào hệ thống phân loại ABCDE
A: Asymmetry (Không đối xứng)
Tàn nhang, nốt ruồi và những thương tổn da lành tính khác thường có tính đối xứng, trong khi các u hắc tố thường không đối xứng. Thế nhưng, không phải tất cả các đốm da bình thường, chẳng hạn như vết bớt, đều đối xứng. Căn cứ vào những nhiều yếu tố khác mà các bác sĩ có các chẩn đoán phân biệt.
B: Border (đường bờ)
Những đường bờ của u hắc tố tính thường không đều và có thể xuất hiện bờ lởm chởm, hoặc giới hạn không rõ. Những thương tổn cũng có thể lan rộng, với màu đỏ hoặc sưng. Ở khu vực gần đó nốt ruồi hoặc mảng sắc tố sẫm màu hơn giống như bị lan vào mô gần đó từ bờ viền của nốt ruồi.
C: Color (màu sắc)
U hắc tố thường có nhiều màu sắc và không đồng đều. Chúng có thể bao gồm những sắc thái đen, nâu, với các khu vực màu trắng, xám, đỏ và xanh lam có những khi cũng được nhìn thấy bằng mắt thường.
D: Diameter (đường kính)
Đường kính của u hắc tố thường lớn hơn 6mm. Các tổn thương da có kích thước này nên được kiểm tra ngay cả khi chúng đối xứng với chỉ một màu đồng nhất và bờ đều.
E: Elevated, Elvoving (tăng trưởng)
“E” là viết tắt của hai tính năng khác nhau của khối u hắc tố. Nhiều người có u hắc tố quan sát thấy rằng nốt ruồi đã thay đổi về kích thước, hình dạng, màu sắc hoặc hình dạng chung trước khi được chuẩn đoán.
Khi một u hắc tố phát triển trên một nốt ruồi hiện có, kết cấu có thể thay đổi và trở nên cứng, vón cục, có vảy và ngứa, chảy nước hoặc chảy máu. Tuy nhiên có một vài trường hợp, khối u ác tính lại không gây đau.
Xem thêm: Top 6 địa chỉ tầm soát ung thư tốt nhất tại Hà Nội
III. Phân loại một số loại ung thư da
3.1 Ung thư hắc tố
Ung thư hắc tố không phổ biến như những loại ung thư da khác, nhưng nó nghiêm trọng nhất và có khả năng gây tử vong lớn. Các biểu hiện có thể của khối u nguy hiểm bao gồm sự thay đổi bề ngoài của nốt ruồi hoặc nơi sắc tố. Để phát hiện bệnh sớm, bạn nên khám bác sĩ nếu nốt ruồi thay đổi kích cỡ, hình dạng hoặc màu sắc, có những cạnh không đều, nhiều hơn một màu, không đối xứng, hoặc ngứa, rỉ hoặc chảy máu.
3.2 Ung thư biểu mô tế bào vảy
Ung thư biểu mô tế bào vảy có khả năng xuất hiện dưới dạng một nốt sần màu đỏ, phát triển có vảy, chảy máu hoặc phát triển lớp vỏ hoặc vết loét không lành. Nó thường xảy ra trên mũi, trán, tai, môi dưới, bàn tay và các khu vực tiếp xúc với ánh nắng mặt trời khác trên cơ thể. Bệnh có khả năng chữa được nếu như phát hiện ra và trị liệu sớm.
3.3 Bệnh Bowen
Bệnh Bowen còn gọi là ung thư biểu mô tế bào vảy “tại chỗ”. Đó chính là một loại ung thư lan trên bên ngoài bề mặt da. Ngược lại, ung thư biểu mô tế bào vảy “xâm lấn” có thể phát triển vào bên trong và lan vào bên trong cơ thể. Bệnh Bowen trông giống như vảy, các mảng màu đỏ có thể bị vỡ; nó có khả năng bị nhầm lẫn với phát ban, eczema, nấm hoặc bệnh vẩy nến.
3.4 Ung thư biểu mô tế bào đáy
Ung thư biểu mô tế bào đáy là loại ung thư da thường gặp nhất và dễ trị liệu nhất. Là do ung thư biểu mô tế bào đáy lan truyền chậm, nó xảy ra chủ yếu ở người lớn. Các khối u tế bào cơ bản có thể có nhiều dạng, bao gồm một vết sưng trắng hoặc sáp, thường có các mạch máu nhìn thấy được, trên tai, cổ hoặc mặt. Những khối u cũng có khả năng xuất hiện dưới dạng một mảng phẳng, có vảy, màu thịt hoặc nâu ở lưng hoặc ngực, hoặc hiếm hơn là một vết sẹo màu trắng, sáp.
3.5 Một số loại ung thư ít phổ biến hơn
Vài loại ung thư da hiếm gặp bao gồm ung thư Kaposi, chủ yếu gặp ở những người có hệ miễn dịch yếu; ung thư biểu mô tuyến bã nhờn, một loại ung thư lấn chiếm có nguồn gốc từ các tuyến dầu trên da; và ung thư biểu mô tế bào Merkel, thường được tìm thấy trên các khu vực tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trên đầu, cổ, cánh tay và chân và có thể lan sang những bộ phận khác của cơ thể.
IV. Các yếu tố làm tăng khả năng cao mắc ung thư da
Phơi nắng là nguyên do lớn nhất gây ung thư da. Tuy vậy nhưng, ung thư da còn xảy ra ở những người ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Do đó, một số nguyên nhân khác như do tiếp xúc với môi trường độc hại, tiếp xúc với bức xạ, hoặc vì di truyền cũng có khả năng là yếu tố tạo ra ung thư da. Mặc dù bất cứ ai cũng có khả năng bị ung thư da nhưng khả năng cao bị ung thư da cao hơn ở những người có:
- Làn da sáng hoặc đôi mắt sáng màu
- Có nhiều nốt ruồi lớn và hình dáng không đều trên cơ thể
- Tiểu sử gia đình bị ung thư da
- Có tiểu sử tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá nhiều hoặc bị cháy nắng
- Sống ở những vùng cao và tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quanh năm
- Đã được điều trị bức xạ
Xem thêm: Tại sao bệnh nhân ung thư tại Việt Nam ngày càng nhiều?
V. Các bệnh lý có khả năng phát triển thành ung thư da
5.1 Bệnh dày sừng quang hóa (Keratosis Actinic)
Bệnh dày sừng quang hóa (Keratosis Actinic) được tạo ra vì làn da tiếp xúc quá nhiều ánh nắng mặt trời. Bệnh thường xảy ra trên đầu, cổ hoặc tay, nhưng cũng có khả năng được tìm thấy ở các vị trí khác. Dày sừng quang hóa có thể là triệu chứng cảnh báo sớm về bệnh ung thư da, nhưng thật khó để nhận biết liệu các mảng da này có sự thay đổi theo thời gian và trở thành ung thư hay không. Bạn nên được trị liệu sớm để ngăn phòng bệnh tốc độ phát triển thành ung thư da tế bào vảy. Những người có làn da trắng, tóc vàng hoặc tóc đỏ có mắt xanh hoặc xanh lá cây có nguy cơ mắc bệnh lớn nhất.
5.2 Viêm môi ánh sáng (Actinic Cheilitis)
Liên quan đến dày sừng quang hóa, viêm môi ánh sáng là tình trạng tiền ung thư thường xuất hiện ở môi dưới. Bệnh triệu chứng bằng việc xuất hiện những mảng vảy thô ráp tồn tại dai dẳng trên bề mặt của môi. Một vài biểu hiện ít thấy hơn bao gồm sưng môi, mất đường viền sắc nét giữa môi với các đường viền ngăn cách làn da với môi. Viêm môi ánh sáng có thể phát triển thành ung thư biểu mô tế bào vảy xâm lấn nếu không được chữa trị.
5.3 Bệnh sừng da (Cutaneous Horns)
Bệnh sừng da phát triển dạng hình phễu kéo dài từ bề mặt da rồi nổi dần lên trên. Thành phần bao gồm keratin nén (cùng loại với protein trong móng tay). Nó chính là một loại dày sừng quang hóa chuyên biệt. Kích thước và hình dáng có khả năng thay đổi đáng kể, nhưng hầu hết là dài vài mm. Ung thư biểu mô tế bào vảy có thể được tìm thấy ở vết sừng da. Nó thường xảy ra ở người cao tuổi có làn da trắng, có tiền sử phơi nắng tương đối đáng kể.
5.4 Nốt ruồi không bình thường
Nốt ruồi là sự phát triển lành tính của những tế bào melanocytes – tế bào quy định màu sắc da. Số lượng nốt ruồi phát triển thành ung thư là vô cùng ít, nhưng vẫn có một số nốt ruồi bất thường hoặc không điển hình có khả năng phát triển thành khối u ác tính theo thời gian. Nốt ruồi bình thường là các nốt ruồi phẳng hoặc lồi lên theo thời gian, có bề mặt trơn mịn. Nốt ruồi phát triển thành ung thư thường là các nốt ruồi chứa nhiều màu sắc, kích thước lớn hơn cục tẩy bút chì. Đa số những nốt ruồi hình thành và phát triển trước tuổi trưởng thành. Những nốt ruồi hình thành ở tuổi trưởng thành rất ít khi xảy ra.
5.5 Nevi loạn sản (Dysplastic Nevi)
Nevi loạn sản không phải là ung thư nhưng có thể phát triển thành ung thư. Các nốt ruồi này có thể tìm thấy ở các nơi da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời. Nevi loạn sản có khả năng có kích cỡ khoảng 1⁄4 inch hoặc lớn hơn và hình dáng không đều, với các đường viền có dấu hoặc mờ dần. Chúng có khả năng bằng phẳng hoặc lớn dần, bề mặt mịn hoặc thô, thường có màu hỗn hợp, bao gồm hồng, đỏ và nâu.
VI. Những biện pháp giảm khả năng cao mắc ung thư da
Hạn chế tối đa tiếp xúc với những tia cực tím của mặt trời, đặc biệt là trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều, khi những tia nắng mặt trời mạnh nhất. Khi ở ngoài trời, hãy thoa kem chống nắng phổ rộng với SPF từ 30 trở lên (bôi cả môi và tai), đội mũ, đeo kính râm, và mặc quần áo chống nắng. Nếu bạn nhận ra những thay đổi trên làn da như sự phát triển mới, sự xuất hiện của nốt ruồi hoặc vết loét không lành, hãy đến gặp bác sĩ ngay.
VII. Những điều nên làm khi phát hiện ra những dấu hiệu mắc ung thư da
Điều đầu tiên là phải thật bình tình, có thể có các dấu hiệu kể trên nhưng chưa chắc đã bị bệnh, cần phải ra bệnh viện khám xét cẩn thận. Nếu thấy khối u cần phải xét nghiệm sinh thiết để biết u lành tính hay u ác tính.
Nếu chẳng may là u ác tính cũng cần phải thật bình tĩnh để có phương án ứng phó tốt nhất. Bạn đọc có thể tham khảo bài viết về top những phương pháp điều trị ung thư phổ biến nhất hiện nay để tham khảo
Xem thêm:
nhiều cái chưa biết
cần lắm những bài như này
cảm ơn bài viết của thớt ^^
Hữu ích ghê
chủ đề này thú vị đó admin
thông tin hữu ích, thank thớt